In het afgelopen najaar ging de opleiding tot Implementation Science Practitioner (ISP) van start. De deelnemers van deze opleiding krijgen na afloop een certificaat vanuit het Nederlands Implementatie Collectief (NIC). Het idee is echter dat dit certificaat breder ingezet kan worden. Namelijk ook voor andere implementatiedeskundigen. Het afgeven van certificering is een nieuwe rol voor het collectief, wat nu wordt voorbereid door de projectgroep certificering implementatiedeskundigen. Projectleider van die groep is Dagmar Strikwerda, die meer vertelt over doelstellingen, planning en uitdagingen.
Dagmar werkt ruim een jaar bij ZonMw als implementatiespecialist binnen het cluster Gehandicaptenzorg en Chronisch zieken. Eerder werkte zij in de zorg als beleidsmedewerker en projectleider. In de ouderenzorg was ze bezig met het ontwikkelen van zorg- en kennisprogramma’s en het implementeren daarvan. In een ziekenhuis werkte zij als adviseur kwaliteit en veiligheid waarbij ze projectmatig samenwerkte met verpleegkundigen en artsen.
Projectgroep en klankbordgroep
Dit jaar heeft Dagmar een nieuwe rol als projectleider, naast haar reguliere werkzaamheden. Samen met 7 projectleden vanuit verschillende zorgorganisaties en kennisinstituten en Gerjanne Vianen vanuit de Stuurgroep NIC, werkt ze aan een certificaat voor implementatiedeskundigen. De aanleiding voor dit traject is de start van de opleiding tot ISP. Deze wordt in een samenwerkingsverband verzorgd door het Erasmus MC, Care Innovation Center en de Hogeschool Utrecht. “Vanuit ZonMw hebben 40 fellows uit een diversiteit aan zorgorganisaties en zorgdomeinen een individuele subsidie voor de opleiding ontvangen,” vertelt Dagmar. “We willen een soort keurmerk hangen aan implementatiespecialisten, onderzoekers en implementatiecoaches. Eerder hebben we bekeken of we de opleiding als zodanig erkend kunnen krijgen, maar dat blijkt een langdurig en ingewikkeld traject. Dat kan mogelijk later nog.”
Naast de projectgroep is er een klankbordgroep. Die is samengesteld vanuit de ISP-opleiding, het VUmc, onderzoekers op het gebied van implementatie en het NIC. Die levert advies, zoals welke stakeholders de projectgroep kan raadplegen.
Behoefte aan een certificaat
“Iedereen kan zich bijvoorbeeld coach noemen, maar ook daar zie je nu keurmerken ontstaan. Om je te onderscheiden in je vakgebied kan certificering helpen,” verklaart Dagmar de behoefte aan een certificaat voor implementatiedeskundigen. “Het certificeren van jouw deskundigheid kan relevant zijn voor je opdrachtgevers. Die weten dan dat iemand bedreven is en over genoeg ervaring en kennis beschikt. Een certificaat biedt enige zekerheid rond de professionaliteit van iemand.”
Een ander doel van het instellen van een certificaat is dat het zal helpen bij het creëren van een sterke beroepsgroep. Die zal kunnen groeien doordat de leden elkaar stimuleren zodat de beroepsgroep zich blijft ontwikkelen. “Daarbij zal helpen dat het certificaat na een aantal jaar verlengd moet worden, op basis van wat je hebt bijgeleerd,” voegt Dagmar toe. “Het is niet een stempeltje dat je voor de rest van je leven krijgt.”
Planning voor dit jaar
De projectgroep certificering heeft een redelijk strakke planning. Er is immers een harde deadline; eind april 2025 zijn de ISP fellows klaar en verwachten dan een certificaat te kunnen aanvragen. Dagmar: “In de komende maanden gaan we ons richten op het opstellen van een profiel met competenties, criteria en vereisten. Waaraan moet je voldoen als je zo’n individueel certificaat wilt halen? We gaan ons eerst richten op de mensen die de opleiding volgen. Daarna willen we dat ook anderen het certificaat kunnen aanvragen. Bijvoorbeeld implementatieonderzoekers binnen universiteiten, implementatiedeskundigen en/of -coaches binnen zorgorganisaties en implementatiespecialisten binnen ZonMw. De criteria willen we voor de zomer vastgesteld hebben.
Dit najaar richten we ons dan op het proces. Wat moet er geregeld worden, wie gaat de beoordeling doen, hoe kun je als implementatiedeskundige die aanvraag doen? Als iemand geen certificaat toegekend krijgt en die maakt bezwaar, hoe gaat dat dan in z’n werk?”
Voor die flinke puzzel kijkt de projectgroep naar andere registraties, zoals die van de Vereniging voor Epidemiologie. “Professionals zoals fysiotherapeuten en ergotherapeuten zijn natuurlijk BIG-geregistreerden,” legt Dagmar uit, “maar ook daar proberen we een voorbeeld te nemen aan hoe het bij hen is geregeld.”
Change manager of implementatiespecialist?
De term implementatiespecialist roept wel eens vragen op. Is het niet gewoon een change manager? Dagmar zegt daarover: “Als change manager richt je je ook op het implementeren van dingen, wil je dingen veranderen, verbeteren. Maar die zit vaker echt binnen de organisaties. En houdt zich ook bezig met cultuurverandering. Daar zal een implementatiespecialist vaak minder de focus op leggen. Die richt zich vooral op een interventie of kennis die is ontwikkeld, die naar de werkvloer moet. De implementatiespecialist, zoals ZonMw die heeft, zit wat meer op afstand, buiten de instelling.”
Een gerespecteerd certificaat
Het NIC is een relatief nieuwe speler binnen het Nederlandse implementatieveld. Het certificaat dat ze op termijn gaat uitgeven zal nog een reputatie moeten opbouwen. Dagmar is daarover positief: “Als een universiteit iemand met een certificaat in dienst heeft, zal dat van mond tot mond gaan. We denken na over hoe interessant het kan zijn voor een werkgever of opdrachtgever. Maar ook wat de persoon zelf aan een certificering heeft. Wij gaan daarover een verkenning doen bij meerdere stakeholders.
Daarnaast heeft het NIC een rol om zich prominenter neer te zetten in het land en ook internationaal. Certificering is daar natuurlijk onderdeel van. Er lopen meerdere projecten om het NIC bekender te maken. Dat zal stap voor stap gaan.”