Drieluik: Op zoek naar de essentie van het vakmanschap implementeren
In het tweede deel van de drieluik ‘op zoek naar de essentie van het vakmanschap’ vertelt Madelon Rooseboom, adviseur implementeren bij ZIN, over het Expertisenetwerk Implementatie en hoe reflecteren op mens en zijn praktijksituatie de mooiste kunstenaarskunsten naar boven haalt.
Deel 2: reflecteren op kunstenaarskunsten
Om meer zicht te krijgen in de kunst van het implementeren, heb ik, al weer een paar jaar geleden, de stap gezet om het Expertisenetwerk Implementatie op te richten. Overigens, niet voordat een collega-implementatiedeskundige Brigitte Gijsen van het IKNL in een bijeenkomst had aangegeven graag met anderen implementatielessen te willen delen. Samen vormen we het kernteam – zo ook Dunja Dreesens en Margot Fleuren – om voor het Expertisenetwerk Implementatie jaarlijks leerbijeenkomsten te faciliteren en een netwerk van implementatiedeskundigen bijeen te brengen zodat we elkaar kunnen verrijken. In deze bijeenkomsten proberen we het leren zodanig vorm te geven dat we meer de tacit knowledge kunnen delen. Dit om te proberen vast te pakken hoe theorie en praktijk ineengestrengeld raken en wat dan de kunst is die je als implementatiedeskundige zou moeten bezitten om tot dit succes te komen.
Elke bijeenkomst pakken we een thema op dat in het netwerk speelt en om aandacht vraagt. Zo hebben we het gehad over het toepassen van eHealth, Deep Democracy als veranderaanpak, social nudgen en netwerken als implementatiestrategie. Elke keer introduceren we het onderwerp vanuit een theoretische blik van een deskundige(n) en gaan we in groepjes uiteen om met elkaar te bespreken: ‘hoe gebruiken we dit in onze praktijk?’ of ‘hoe kunnen we dit in onze praktijk gebruiken?’.
Met andere woorden, hoe zijn we bezig als kunstenaars om een vernieuwing, verandering of verbetering in de zorgpraktijk in te bedden. Welke kunstenaarskunsten hebben we nodig om interacties tussen mensen onderling of tussen mensen en dingen tot een werkende compositie te maken zodanig dat het tot praktijkverbeteringen leidt?
Zonder niet alle lessen te delen die we met elkaar hebben opgedaan, is er een bijeenkomst waarin we vanuit het werk van twee top-implementatiedeskundigen een mooie exploratie hebben uitgevoerd waarin de kunstenaarskunsten prachtig ontsproten.
Kunstenaarskunsten
Margot Fleuren en Henk van Stel (R.I.P) vertelden hoe zij in hun implementatiewerk tot veranderstrategieën komen. Margot presenteerde het door haar ontwikkelde MIDI-model . Ze gaf aan dat ze dit model gebruikt als denkkader om gefundeerd en systematisch te werken met haar oog telkens op wat er gebeurt in de praktijk. Henk vertelde over zijn veranderaanpak door het doen van implementatie-actieonderzoek. Deze werkwijze was voor hem cruciaal om de betrokkenen tot eigenaarschap te laten komen waardoor ze door het doen van onderzoek zelf zien en ervaren.
De grote vraag voor mij was, waar in het werk van Margot en Henk, zit de essentie van het vakmanschap wat we als ‘kunstenaarkunsten’ in de vingers moeten krijgen?
Het eerste dat me opviel was dat beide, hoewel vanuit een andere aanpak, gefocust zijn op de mensen en de praktijksituatie. Het gebruik van raamwerken, aanpakken, modellen is een gefundeerde houvast om je in de praktijk te oriënteren. Het tweede dat mij opviel was dat de aanpak vooral erop gericht is om inzicht te krijgen in implementatie-aspecten die aanwijzingen geven om je verander/implementatiestrategie op te richten. Het derde aspect dat me opviel was dat de implementatiedeskundigen vervolgens op basis van erkende implementatiestrategieën en instrumenten praktische activiteiten faciliteren of adviseren.